Door Martin Borck
Geef me een fiets en ik beleef puur grensgeluk. Ik geniet ervan om de wereld om me heen te zien, terwijl ik op de pedalen trap. Bijna al mijn boodschappen doe ik op de fiets en om te compenseren voor mijn gezit achter de laptop, spring ik graag zo vaak het kan op de fiets om de omgeving te verkennen.
Onze euregio is uitermate geschikt voor fietstochtjes. Het Nederlandse gedeelte heeft infrastructureel gezien een streepje voor op het Duitse: de (snel)fietspaden, die vaak gescheiden zijn van andere verkeerswegen, zijn in goede staat en, niet onbelangrijk, veilig. Bij kruispunten en rotondes wordt rekening gehouden met de behoeftes van fietsers en Nederlandse automobilisten zijn bedacht op hun aanwezigheid in het verkeer. Rijlessers leren de zogenaamde Dutch Reach: ze doen het portier met hun rechterhand open, zodat ze automatisch naar links kijken. Zo zien ze eventuele fietsers beter en worden pijnlijke botsingen van fietsers met deuren voorkomen.
Aan de Duitse kant van de euregio kun je ook lekker fietsen op de pättkes, ook al vind ik persoonlijk dat er wel wat in te halen valt wat betreft de aanleg en uitrusting van fietspaden. Die verbeteringen zijn trouwens vaak met eenvoudige middelen te realiseren. We kunnen een hoop bij onze buren afkijken. Zoals we ook hebben gedaan met het fietsknooppuntennetwerk dat een ware revolutie is geweest voor recreatief fietsen.
Als pedaalridder heb je snel door in welk land je je bevindt. Niet alleen vanwege de kwaliteit van de fietspaden. Een duidelijke indicatie dat je in Nederland fietst, is het feit dat bijna niemand een helm op heeft, behalve wielrenners en mountainbikers misschien. ‘Nee hoor,’ zei een vrouw uit Oldenzaal, zij zou zeker geen helm dragen. ‘Straks denken ze nog dat ik Duits ben.’
Daar zit wat in. Duitsers – en dan met name de oudere generaties – hebben ondertussen meestal hoofdbescherming op. En daar doen ze naar mijn mening goed aan. Want een ongeluk zit in een klein hoekje, ook in Nederland, waar het verkeer toch erg fietsvriendelijk is ingericht. In 2024 overleden er 246 fietsers, wat neerkomt op 36% van alle verkeersslachtoffers in Nederland. En volgens het CBS overleed 60% daarvan ten gevolge van een hoofdverwonding. In Duitsland (met bijna vijf keer zoveel inwoners) kwamen vorig jaar 441 fietsers bij verkeersongevallen om het leven, dat was maar 16% van het totaal aantal verkeersslachtoffers. Ook hier waren hoofdverwondingen de belangrijkste doodsoorzaak. In beide landen is het aantal overleden fietsers ten opzichte van 2014 toegenomen: in Duitsland met 11,4% en in Nederland met maar liefst 32,4%. Het is niet ondenkbaar dat de opkomst van de e-bike daaraan heeft bijdragen.
Zelfs als je verrekent dat er in Nederland meer mensen de fiets pakken (in 2019 61% tegenover 34% in Duitsland) en dat Nederlandse fietsers grotere afstanden afleggen, blijft het aantal overleden fietsers in Nederland betrekkelijk hoog. Een helm kan je leven redden. Dan zie je er maar Duits uit, soit!
Vertaald door Sarah Hewitt
Foto ©Martin Borck: Het fietsknooppuntennetwerk brengt fietsers naar prachtige landschappen, zoals het Buurserzand in Haaksbergen.