Elkaar persoonlijk ontmoeten over de grens leidt tot vriendschappen en langdurige samenwerking. Op kleine schaal deze ontmoetingen organiseren en mogelijk maken is van groot belang voor de inwoners van de grensregio volgens Lorenz Dik, projectcoördinator bij de EUREGIO. Precies voor dit doel is er het Kaderproject binnen het INTERREG V-programma. Het Kaderproject heeft in de afgelopen zeven jaar de mogelijkheid geboden met subsidie van de Europese Unie grensoverschrijdende projecten tussen Nederland en Duitsland op kleine schaal door te voeren. Via een laagdrempelige procedure kon men een aanvraag indienen bij de EUREGIO, die de coördinerende instantie was voor het Kaderproject voor People-to-People-projecten. Op 7 december 2022 werd er met ongeveer tachtig aanwezigen teruggeblikt op de successen en het belang van dit soort kleine projecten voor de grensregio.
Op de afsluitende bijeenkomst bij de Saxion Hogeschool in Enschede spraken meerdere personen over het potentieel van kleine projecten voor de grensregio. Prof. dr. Jacco Pekelder, directeur van het Zentrum für Niederlande-Studien van de Westfälische Wilhelms-Universität Münster, gaf een betoog voor het bewustzijn van de waarde van de grensregio. De mensen zouden zich er meer bewust van moeten zijn dat ze in een bijzondere regio wonen, waar zich vele kansen bevinden. Van de Bezirksregierung Münster gaf Jan-Christoph Tonigs aan de hand van inspirerende actuele voorbeelden zijn visie op de kansen van het leven in de grensregio. Zo leeft hij in een complete cirkel, waar de grens natuurlijk doorheen loopt, maar geen rol meer speelt. Dit werd ook zichtbaar op de kaart van het programmagebied van het Interreg-subsidie-programma. Hierop zijn de verschillende regio’s zichtbaar langs de Nederlands-Duitse grens zonder dat de grens daadwerkelijk op de kaart is getekend. Dit zou in de hoofden van de grensbewoners ook zo moeten worden waargenomen, zo Jan-Christoph Tonigs. Hoe de mini- en kleine projecten daaraan bijdragen is onderzocht door prof. dr. Gert-Jan Hospers van de Radboud Universiteit Nijmegen. De People-to-People-projecten zijn volgens zijn onderzoek een opstapje naar verdere samenwerking en een springplank voor grotere (EU-) projecten. Ook zijn er in vele gevallen onverwachte, maar gewenste bijvangsten van ontmoetingen over de grens, bijvoorbeeld als men op nieuwe ideeën komt of andere oplossingen heeft bedacht dan vooraf verwacht. Het belangrijkste is echter dat de inwoners van het grensgebied Europa in het klein leven en met hun samenkomsten Europa van onderop laten groeien.
Sporttoernooien, schooluitwisselingen, kunstprojecten en korenfestivals met deelnemers uit Nederland en Duitsland zijn voorbeelden van miniprojecten die de afgelopen zeven jaar zijn doorgevoerd binnen het Kaderproject. Er zijn in die periode in totaal 509 miniprojecten met kosten tot € 2.000 goedgekeurd. Van de zogenoemde kleine projecten, met een maximale subsidie van € 25.000, zijn er in totaal 117 projecten goedgekeurd en doorgevoerd. Zo werd er een bijeenkomst voor een gemeenschappelijke grensoverstijgende logistieke regio georganiseerd, werd het medium tweetalige podcast met thema’s over duurzaamheid onderzocht en werd er een handboek en informatiebrochure opgesteld, zodat kinderen die regelmatig de grens over gaan voor school ook de juiste zorg kunnen krijgen. Ook kreeg de toneelgroep KING’S MEN subsidie voor grensontkennend impro theater. Wat het resultaat daarvan was, lieten ze tijdens de bijeenkomst aan het enthousiaste publiek zien. Het totale budget voor alle goedgekeurde projecten binnen het Kaderproject bedroeg bijna twee miljoen euro.
Tijdens de bijeenkomst werd ook vooruitgeblikt naar de komende jaren. Het is binnenkort weer mogelijk aanvragen bij de EUREGIO in te dienen voor People-to-People-projecten om de band tussen de burgers en organisaties in de grensregio verder te versterken. Ook zijn de thema’s zorg, onderwijs en governance bestanddeel van het nieuwe Kleinprojectenfonds. Op die manier is er meer ruimte gecreëerd voor bredere hedendaagse vraagstukken in kleine projecten. Immers beginnen alle ideeën klein en wordt er ook wel gezegd: “Kleine projecten, grote effecten!”
Het INTERREG VA – project “Kaderproject Prioriteit II voor het EUREGIO-gebied binnen het INTERREG V-programma” werd gefinancierd door de Europese Unie. Verder ondersteunden het Niedersächsische Ministerium für Bundes- und Europaangelegenheiten und Regionale Entwicklung, het Wirtschaftsministerium des Landes NRW en de provincies Overijssel, Gelderland en Flevoland het project.
Foto’s © EUREGIO, Rob Baas