Met haar oprichting in 1958, heeft de EUREGIO baanbrekend werk verricht. Het was vooral de noodzaak van de grensoverschrijdende gebiedsontwikkeling die vervolgens leidde tot een grensoverschrijdende samenwerking.
Zowel in Duitsland als in Nederland konden de grensgebieden door hun perifere ligging en sociaaleconomische situatie vaak niet profiteren van de ontwikkelingen in de rest van het land. De grensgemeenten hebben hun positie versterkt door gezamenlijk op te treden. In het begin concentreerde men zich op laagdrempelige en door de politiek gedragen vraagstukken, zoals de ontmoeting tussen burgers door middel van culturele, sportieve en artistieke evenementen of de aanleg van fietspaden. Later zetten de twee landen zich samen in voor de verbetering van de toegankelijkheid van het grensgebied en de versterking van de economie. Thema’s die ook nu nog actueel zijn in de EUREGIO. Tegenwoordig werken 128 Nederlandse en Duitse gemeenten, (Land-)Kreise en waterschappen in de EUREGIO samen.

Alfred Mozer brengt mensen bij elkaar
Alfred Mozer (journalist en politicus, 1905-1979) was een hartstochtelijk voorstander van de Europese gedachte en pionier van het EUREGIO-idee. Hij hield in 1954 een toespraak in Bocholt waar hij opriep tot Europese eenwording. Om dit te bewerkstelligen zouden natiestaten bereid moeten zijn hun soevereiniteit af te staan. Zo stelde hij: ‘‘Wie een omelet wil bakken, moet eerst de eierschalen kapotslaan.’’ Dit betekende niet dat Mozer alleen een top-down proces van Europese integratie voor ogen had, maar met name ook verdere autonomie voor regionale overheden die rekening zouden moeten houden met het vervagen van de grenzen. Volgens Mozer zou de EUREGIO hieraan een relevante bijdrage kunnen leveren. De EUREGIO is al decennialang bezig met het versterken van de positie van het grensgebied en het wegnemen van vooroordelen en horden. In 1974 heeft Mozer over de noodzakelijkheid om samen te werken in het EUREGIO grensgebied het volgende gezegd:
‘‘Wij moeten in dit gebied leren niet met de rug naar elkaar toe te staan, maar elkaar het gezicht toe te wenden. Het is van het grootste belang dat wij beseffen dat er problemen zijn die binnen de landsgrenzen niet meer zijn op te lossen, maar waarvoor wij zijn aangewezen op samenwerking met de overige Europese landen.’’
In de vroege jaren ‘70 werden de grensoverschrijdende sociaal-culturele activiteiten door het EUREGIO-Mozer-programma in het leven geroepen. Deze werden vernoemd naar Alfred Mozer. Mozer zag er de noodzaak van in om Europese integratie bottom-up te bevorderen. Hij was ervan overtuigd dat de mensen eerst elkaar moeten leren kennen en vertrouwen om samen te kunnen werken. Hij haalde veel voldoening uit het werken op regionaal niveau. Een citaat uit 1973 weerspiegelt dit goed: ‘‘In Brussel heb ik geleefd van bedrukt papier, maar hier heb ik weer met mensen te maken, en dat is verduiveld leuk.’’ Hij steunde daarom de grensoverschrijdende ontmoetingen van burgers. Voorbeelden van deze ontmoetingen zijn onder andere het organiseren van taalcursussen, jeugdfeesten, seniorenuitwisselingen, sportfeesten, contactdagen voor ambtenaren, schooluitwisselingen en het ondersteunen van grenspendelaars.
Mijlpalen van de EUREGIO
- 1958: Oprichting van de EUREGIO
- 1971: Eerste grensoverschrijdende commissie met een budget (EUREGIO-Mozer-programma)
- 1972: Eerste grensoverschrijdende actieprogramma, uniek in heel Europa
- 1978: Oprichting van de EUREGIO-Raad, op advies van prins Claus
- 1985: Oprichting van een eerste gezamenlijk secretariaat aan de grensovergang Gronau-Enschede
- 1987: Eerste actieprogramma, met maatregelcatalogus en financieringsovereenkomsten; daarmee de voorloper van het INTERREG-Programma van de Europese Unie
- 2008: Vijftigjarig jubileum van de EUREGIO
- 2008: Bezoek van koningin Beatrix en bondspresident Köhler aan de EUREGIO
- 2010: Vastleggen van de EUREGIO strategie 2020
- 2016: EUREGIO wordt Nederlands-Duitse Gemeenschappelijke regeling
- 2018: De EUREGIO viert haar zestigste verjaardag
- 2020: Vastleggen van de EUREGIO strategie 2030
