Het begint met een idee – EUREGIO-column ‘Grensgeluk’

Door Martin Borck

Nederland staat niet bepaald bekend om zijn bodemschatten. In het noorden van het land ligt aardgas, maar dat wordt vanwege de gevolgen van grondverzakkingen niet meer gedolven. In Twente (en het naburige West-Münsterland) ligt zout onder het aardopervlak. En in het zuidoosten van het land waren ooit koolmijnen. Maar daarbuiten? Misschien is het gebrek aan grondstoffen wel de reden dat er in Nederland nooit echt een zware industrie is ontstaan, in tegenstelling tot in Duitsland.

Niet dat er in Nederland geen grootse ondernemingen zijn opgezet, denk aan Shell of Philips. De afgelopen jaren heeft hightechbedrijf ASML zich tot een van de grote spelers op het wereldtoneel ontwikkeld. Zoiets toont aan dat innovatie in Nederland op waarde geschat wordt. Creativiteit is de belangrijkste grondstof achter de Nederlandse economie.

Een van die ‘innovatiebronnen’ ligt midden in de EUREGIO: de Universiteit Twente (UT). Handelsmerk van deze pas zestigjarige universiteit, die van oorsprong uitsluitend technische opleidingen aanbood, is haar nabijheid aan de arbeidsmarkt. Voormalig rector Harry van den Kroonenberg bedacht in de jaren ‘70 een destijds nogal atypische slogan: ‘ondernemende universiteit’. Daarmee wilde hij duidelijk maken dat de campus geen ivoren toren hoort te zijn. Zijn universiteit zocht actief naar samenwerkingsmogelijkheden met bedrijven. En dat niet alleen: alumni werden en worden door de universiteit gesubsidieerd als ze een startup opzetten. Inmiddels zijn dat er al 750. Er is zelfs speciaal een stichting voor opgericht.

Praktische en eenvoudige oplossingen voor concrete problemen – daar gaat het bij de meeste startups om. Zo heeft de firma ‘4Silence’ geluidsisolerende producten ontwikkeld voor lawaai op straat en langs het spoor. Het bedrijf gaat uit van het feit dat verschillende geluidsgolven tegen elkaar op kunnen wegen.

De ondernemersgeest aan de UT is de inspiratie geweest voor tal van inmiddels wereldwijd opererende bedrijven. Jitse Groen maakte nog tijdens zijn studie Business IT een website om eten te bestellen: Thuisbezorgd.nl. En wie heeft er nog nooit booking.com gebruikt om een hotel te boeken? Ook de boekingswebsite heeft haar wortels in Enschede, waar oprichter Gert-Jan Bruinsma technische bedrijfskunde studeerde. En UT-alumnus Cees Links, die tussen 1975 en 1982 in Enschede toegepaste wiskunde studeerde, leverde later een cruciale bijdrage aan de ontwikkeling van een techniek om computers en andere apparaten draadloos met internet te verbinden: wifi.

Niet alleen op grote schaal hebben Nederlanders innovatie in hun bloed. Het zijn vaak ook juist de kleine ideeën, ideeën met pit, waarbij je je afvraagt waarom je er niet zelf op bent gekomen. Zo bedacht Enschedeër Bas Timmer de sheltersuit: een water- en winddichte jas van gerecycled materiaal die je gemakkelijk kunt omtoveren in een slaapzak. Een zegen voor dakloze mensen.

Nog een product dat ik geniaal vind: de blikvanger, een manier om achteloos weggegooid afval langs fietspaden te verminderen. ‘Blikvanger’ is dubbelzinnig: het is een synoniem voor eyecatcher, maar het is ook letterlijk een ding dat blikjes vangt. Metalen ringen met een net erin waar fietsers zonder af te hoeven stappen hun lege blikjes of ander afval in kunnen gooien. Welke pedaalridder kan zo’n sportieve uitdaging weerstaan? De bij mensen aangeboren speeldrang wordt ingezet om rondslingerend afval tegen te gaan. Simpel, maar je moet er wel op komen! Een klein landje, met grote ideeën.

Vertaald door Sarah Hewitt.